Jerzyk zwyczajny Apus
apus (z greckiego: a-bez i pus-stop) należy do rodziny Apodidae, rzędu Apodiforme. Polska nazwa
wywodzi się̨ stąd, że ptaki te przybywały do naszego kraju z Afryki w okolicach
dnia św. Jerzego. Na pierwszy rzut oka, szczególnie
podczas obserwacji latających ptaków, jerzyk może być mylony z jaskółką. Jednak
łatwo odróżnimy je od jaskółki dymówki czy oknówki. Jest on wyraźnie większy,
jednolicie brązowo brunatnoszary z jedynym jaśniejszym miejscem
wokół podbródka i gardła. Jaskółki mają biały spód ciała i krótsze skrzydła.
Warto też dodać, że jaskółki nie są spokrewnione z jerzykami gdyż należą do
rodziny jaskółkowatych (Hirundinidae) i rzędu wróblowych (Passeriformes).
Jerzyk spędza prawie cale życie w
powietrzu. Ostatnie badania duńskich naukowców pokazały, że młody jerzyk ponad 99 procent czasu by w locie w okresie 10-miesięcy. Badane ptaki po
opuszczeniu gniazda podczas migracji do krajów Afryki Środkowej nie dotykały
ziemi, aż do następnego sezonu lęgowego, kiedy powróciły do miejsc
gniazdowania. Jerzyki posiadają długie skrzydła (40-50 cm) o kształcie
łagodnego sierpa. Długość ciała tych ptaków wynosi 16-18 cm a waga
waha się od 35 do 50 gramów. Jerzyki maja charakterystyczny typ budowy stóp. Wszystkie cztery palce są zwrócone do przodu (stopa przodopalcowa,
ang. pamprodactyl foot). Nogi jerzyka,
choć krótkie, są na tyle silne, że ptaki mogą
przywierać i stabilnie się utrzymywać na pionowych powierzchniach murów. Taka
budowa nóg ma także pewne wady. W momencie gdy ptak znajdzie się przypadkowo na
ziemi przemieszcza się po niej nieporadnie. Fascynujący jest fakt, ze pomimo
niewielkich gabarytów ciała i wyczerpującej corocznej długodystansowej migracji
średnia wieku tych ptaków wynosi 5-6 lat a najstarszy znaleziony ptak miały 18
i 21 lat.
Jerzyka zwyczajnego w okresie lęgowym możemy spotkać od Chin, przez Azję, do Europy Środkowej, części
Bliskiego Wschodu oraz Afryki Północnej. Jak pokazały ostatnie badania
obserwujące migrację jerzyków, ptaki te zimę
spędzają w Zairze, Tanzanii, Zimbabwe,
Mozambiku i w Republice Południowej Afryki. Pierwsze jerzyki przylatują do
Polski w ostatnich dniach kwietnia, większość w pierwszych dniach maja. Zwykle
w ostatnich dniach lipca i z początkiem sierpnia jerzyki odlatują na zimowiska
do tropikalnej Afryki.
Jerzyki są kolonialnymi, monogamicznymi
ptakami gnieżdżącymi się dzisiaj w budynkach naszych miast, wykorzystując do
tego celu różne szczeliny w elewacji budynku, stropodachy, otwory czy ubytki w
cegłach. Mogą one także gnieździć się w specjalnie dla nich zaprojektowanych i wieszanych
na budynkach budkach lęgowych. Samica jerzyka składa 2-3 białe jaja, których
okres inkubacji trwa od 18 do 21 dni. Młode po 2-3 tygodniach od wylęgu znacznie
zwiększają swoją aktywność, zaczynają samodzielnie poruszać się w gnieździe i ćwiczyć mięśnie szkieletowe oraz
skrzydła wykonując charakterystyczne tzw. pompki (ang. press ups). Po 35-56 dniach młode opuszczając gniazdo są całkowicie
niezależne, nie potrzebują już rodziców, potrafią same zadbać o zdobycie
pokarmu oraz samodzielnie odlecieć do Afryki.
Ciąg dalszy o jerzykach już jutro w następnym wpisie....
 |
| Jerzyki są wspaniałymi lotnikami. Ich skrzydła są wyjątkowo długie. (fot. P. Szczypa) |
 |
| Jerzyki są koloru brązowo, brunatnoszarego. (fot. P. Szczypa) |
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz